Ο Αη-Δημήτρης σε μια ποντιακή κατάρα της μάνας

Η εικόνα είναι συγκλονιστική: η μάνα, στην εκκλησία του Αη-Δημήτρη, βλέπει τα παιδιά του χωριού να στέκονται όλα στη θέση τους — εκτός από το δικό της. Το άδειο στασίδι γίνεται μαχαίρι και φωτιά μαζί.

Γράφει η Γιώτα Ιωακειμίδου

Στον Πόντο, οι ευχές και οι κατάρες της μάνας είχαν δύναμη σχεδόν μαγική, έβγαιναν από τα βάθη της ψυχής, και γι’ αυτό μπορούσαν να σώσουν ή να καταστρέψουν. Σε μια παλιά ποντιακή παραλογή, μια μάνα καταριέται το παιδί της που φεύγει στην ξενιτιά. Το παιδί, πληγωμένο, της απαντά με λόγια που μαλακώνουν και τη σκληρότερη καρδιά:

 

Ευχέθ ΄, μάνα, ευχέθ μάνα, ευχέθ ΄, μη καταράσαι,

πουρνά έν΄ τ΄ Αε-Δημητρή, θα πας σην εγγλεσίαν,

θ΄ έλέπ΄ς και τα συμπαίδια μου, θα καίεται η καρδία σ΄…

 

Η εικόνα είναι συγκλονιστική: η μάνα, στην εκκλησία του Αη-Δημήτρη, βλέπει τα παιδιά του χωριού να στέκονται όλα στη θέση τους — εκτός από το δικό της. Το άδειο στασίδι γίνεται μαχαίρι και φωτιά μαζί.

 

Κι εκείνη τη στιγμή, το στόμα που έβγαλε κατάρα βγάζει ευχή:

 

Υιέ μ΄, ευχή μ΄ και του Θεού και πάντων των αγίων.

 

Ο Άης Δημήτρης, άγιος των πολεμιστών και των παλικαριών, γίνεται εδώ ο μάρτυρας της μητρικής μετάνοιας. Η μάνα δεν αντέχει να κρατήσει την κατάρα, τη λιώνει η εικόνα του παιδιού που λείπει.

 

Μέσα σε λίγους στίχους χωρά όλη η ποντιακή ψυχή: ο πόνος του χωρισμού, η φωτιά της ξενιτιάς, και η λύτρωση μέσα από την ευχή. Γιατί καμιά μάνα, όσο πικραμένη κι αν είναι, δεν τελειώνει ποτέ με την κατάρα — πάντα στο τέλος μένει η ευχή.

 

Η Παναγιώτα Ιωακειμίδου είναι φιλόλογος, συγγραφέας, ερευνήτρια και εκπαιδεύτρια ποντιακής διαλέκτου. Διδάσκει ποντιακά ανά την υφήλιο, μέσω Πλατφόρμας Τηλεδιασκέψεων. Ανήκει στην τρίτη γενιά προσφύγων από τον Πόντο. Γεννήθηκε στο Κλείτος Κοζάνης από αγρότες γονείς και Πόντιους με καταγωγή από το Απέξ. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης και υπηρέτησε τη Μέση εκπαίδευση Φιλολογώντας. Ερευνήτρια της Ποντιακής Μητρικής Γλώσσας, δίδαξε την Ποντιακή Διάλεκτο στο Πανεπιστήμιο “Μακεδονία” Θεσσαλονίκης και αρθρογραφώντας στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.